Osmanlı Tayyare Bölükleri, Osmanlı devletine ait olan hava kuvvetlerini ifade etmektedir. Bölüğün kuruluşu 1909 ya da 1911 yılına götürülmektedir. Türk Hava Kuvvetleri’nin de doğuşu olarak kabul edilir. Yüzbaşı Fesa Bey ve Yusuf Kenan Bey’in Fransa’ya askeri hava eğitimi almaları için gönderildikleri tarih milat kabul edilmiştir.
Osmanlı Tayyare Bölükleri Ne Yapıyordu?
Osmanlı Tayyare Bölüğü esasında Osmanlı’nın son dönemine geldiği için önemli bir etki ya da gelişme göstermemiştir. Fakat Türk Hava Kuvvetleri’nin kuruluşu için önemli bir rol üstlenmiştir. Haziran 1909 tarihinde Paris’te düzenlenen Uluslararası Havacılık Komisyonu’na iki Osmanlı pilotu eğitim amacıyla gönderilmiştir. Bu tarih de hava kuvvetlerinin kuruluşu olarak kabul edilmiştir.
Hava desteğinin savaşlarda ve savunmada çok önemli olduğunu fark eden Osmanlı, 1900’ların başında hava kuvvetleri kurmaya karar vermişti. 1911 yılında Savunma Bakanı Mahmut Şevket Paşa tarafından askeri havacılık fikri desteklenmeye devam etmiş ve 1911 yılında yapılan denemeler kapsamında da ilk pilotlar ortaya çıkmıştır.
Bu sırada özellikle Fransa ve Almanya’dan savaş uçakları alınmıştır. Alınan uçaklar Bleriot, Deperdussin gibi dönemim popüler uçaklarıdır. 1912 yılında çıkan Balkan Savaşları esnasında bu uçaklar kullanılmıştır. Ancak henüz başlangıç aşamasında olunduğu için uçaklarda savaşta çok etkili olamamıştır. Daha sonra I. Dünya Savaşı esnasında uçaklar yaygın olarak kullanılmıştır. Özellikle Alman tipi uçakların yaygın olarak kullanılması savaşın seyrini değiştirmek için de etkide bulunmuştur. Uçaklar, pilotlara daha geniş hareket kabiliyeti veren Arap coğrafyasında sıklıkla kullanılmıştır.
Savaşın ilk dönemlerinde Arap askerleri yeterli teknik donanıma sahip olmadıkları için Osmanlı uçaklarına karşı savunmasız kalmışlardır. Bunun yanında İngiltere’nin Araplara destek ve mühimmat vermesi sonrasında uçaklar Arap coğrafyasında kolay şekilde avlanabilir duruma gelmişlerdir.
Osmanlı Tayyare Bölüğü’nün Sonu
Dünya savaşı sonrasında Osmanlı devleti yenildiği için Sevr anlaşmasını imzalamak zorunda kaldı. Anlaşma kapsamında Osmanlı Tayyare Bölüğü’nün dağılması da ilgili maddeler arasında yer alıyordu. Anlaşmada ordu dağıtıldığı için tayyare bölüğü de dağıtılmış oldu. İstiklal Harbi sırasında ise Osmanlı devletinden kalan az sayıdaki uçak modeli kullanılmıştır. Aynı zamanda İtalya’dan da bu dönemde Spad 13 türü uçak modelleri alınmıştır.
