Kimileri hâlâ uçağa binmekten korksa da havacılık sanayinde yaşanan gelişmelerin ardından hava yolculuğunun, emniyet açısından karayolundan çok daha güvenilir hale geldiğine artık herkes inanıyor. Uçaktan korkanların büyük bölümünü aynı zamanda yükseklik korkusu taşıyanlar oluşturuyor.
Özellikle uçağa korkarak binen veya binmek zorunda olanların binmeden önce merak ettikleri konuların başında şüphesiz uçağın en emniyetli bölümünün neresi olduğu geliyor.
Uçak kazalarının hep büyük sayıda ölümle sonuçlandığı önyargısını da istatistikler yalanlıyor. İstatistiklere göre 1993-2000 yılları arasında yaşanan toplam 568 kazada ölen sayısı 2.280 kişiyken bu uçuşlarda 53.487 yolcu bulunuyor.
Uçak Hangi Bölümlerden oluşuyor?
Uçakların bölümleri, temelde aynı olsa da adlandırma uçağın çeşidine göre değişiyor. Mesela, yolcu uçakları için yolcu kabini olan bölüm, kargo uçaklarında koltuklar çıkarılmış olarak yük kabini olarak adlandırılıyor. Konumuz güvenlik olunca insan güvenliğinin söz konusu olduğu yolcu uçaklarına göre uçak hakkında bilgi vermek daha makul görünüyor.
Yolcu uçaklarını;
- Kokpit (Pilotların uçağı sevk ve idare ettikleri bölüm)
- Tuvaletler
- Kabin görevli yeri ve kapılar
- Yolcu kabini
- Arka Mutfak
- Yük bölmesi(Bagaj) olmak üzere altı bölümde incelemek mümkün olsa da uçuş ekibi dışındaki personeli yani yolcuları güvenlik açısından ilgilendiren bölüm yolcu kabini ve tuvaletlerden oluşuyor.
Uçağın yolcu kabinini, ön bölüm, kanatların bulunduğu orta bölüm ve kuyruğa yakın olan arka bölüm olarak üçe ayırmak, yine her bölümü; pencere, orta bölüm ve koridor olarak ayırarak tehlike açısından değerlendirmek, tüm faktörlerin hesaba katılmasını sağlayabiliyor.
Uçak Kazalarının Çeşitleri
Uçak kazaları farklı şekillerde cereyan ediyor. Kuş çarpması, havada başka bir hava aracına çarpma, arazi yükseltilerine veya insan yapılarına çarpma, yangın, motor durması, pistten çıkma bunların en bilinenleri arasında yer alıyor.
Bu kaza tiplerinin yanında; havada uçak gövdesinin yırtılması, gövdenin ikiye bölünmesi, yıldırım düşmesi gibi çok nadir gerçekleşen olaylar da yaşanabiliyor.
Kaza Çeşidi ve Güvenli Koltuk
Aslında hangi bölgenin güvenli olduğu, kazanın şekliyle de ilgili olduğu ifade ediliyor. Havada bir çarpışmada, çarpışmanın ardından uçak piste inebilmiş ise çarpma noktasına yakınlık riski artırıyor. Parçalanmadan düşme durumunda ise yer ile ilk temas eden bölgeden geriye doğru risk azalıyor.
Kazanın çeşidi dikkate alınmadan bir genelleme yapmak yanlış sonuçlara götürse de düşme ve çarpmanın ardından genellikle burun kısmından başlayarak yer ile temas sağlandığını da gözden uzak tutmamak gerekiyor.
İstatistikler Ne diyor?
Bugüne kadar yaşanan kazalar dikkate alındığında kazada arka koltuklarda oturanların kurtulma oranı %69, kanat yani orta bölümde oturanlarda kurtulma oranı %56 ve ön koltuklardakilerin kurtulma oranı ise %49 olarak karşımıza çıkıyor. Bu oranlarda elbette uçağın düşüşte önce burun kısmının yere temas etmesi yani diğer bir tabirle uçağın çakılması etkili oluyor.
Orta acil çıkış kapısının ön ve arkasındaki beş koltuk en emniyetli yer olarak görülüyor.
Uçakta bir yangın çıktığında kurtulma oranı orta koltuklarda (koridorlar arası) %65 ile en yüksek seviyeyi oluşturuyor.
İstatistikler böyle söylese de faklı faktörleri dikkate almakta fayda olduğu görülüyor. Uçağın kuyruk kısmının bir yükseltiye çarptığı kazalarda büyük kayıp arka koltuklarda yaşanıyor. En güvenli bölüm olan kanatlar yani orta kısımda, özellikle pencere kenarına yaklaştıkça yangından etkilenme oranı artıyor.
En güvensiz yer olarak görülen ön koltuklar, iniş veya kalkış sırasında yaşanan bir kaza anında, uçak bütün olarak piste dönmüşse, uçaktan hızla çıkışa imkan sağlayabildiğinden tercih sebebi de olabiliyor.
Üreticiler Ne diyor?
İstatistikler ve yapılan denemeler, uçak kazalarında emniyetli koltuklar konusunda hemfikir olsalar da üretici firmalar dikkatleri başka hususlara çekiyor.
Airbus yetkilisi, önemli olanın kaza yapılmaması olduğu düşüncesinden hareketle iyi bakıma dikkat çekerken Boing yetkilileri; en emniyetli koltuğun emniyet kemerini takan yolcunun oturduğu koltuk olduğunu söylüyor.
