Uçaklar arabalar gibi normal benzinle çalışamaz. Bir uçağı çalıştırmak için gereken yakıt türünü hiç merak ettiniz mi? eğer ettiyseniz, soru işaretlerinizin cevabını aşağıda bulabilirsiniz..
Uçakta Kullanılan Yakıt Türünü Ne Etkiler?
Yakıt türü, o düzlemde kullanılan motor türünün doğrudan bir sonucudur. Basitçe söylemek gerekirse, ticari ve savaş uçakları gazyağı bazlı yakıt kullanma eğilimindedir, ancak genellikle yakıta belirli ürünler eklenir. Bu, tümü yüksek rakımlarda korozyonu ve donmayı önleyen antifriz, hidrokarbonlar, metal deaktivatörler ve antioksidanları içerir. Uçak yakıtının karışımları olmasına rağmen, hepsi üç temel tipten ibarettir:
Gazyağı Bazlı Uçak Yakıtları
Uçaklar için gazyağı bazlı yakıt genellikle fiziksel özelliklere ve belirli özelliklere göre çeşitli tiplere ayrılır. Bu türler şunları içerir:
Jet A:
Sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde mevcut olan Jet A yakıtı, standart gazyağından daha yüksek bir parlama noktasına ve daha yüksek bir donma noktasına sahip olacak şekilde geliştirilmiştir. Bu yakıtın buhar basıncı düşük ve parlama noktası yaklaşık 43 derecedir.
Jet A1:
Çoğu türbin motorlu uçak bu tür yakıt kullanır. Parlama noktası 37 ve maksimum donma noktası -47 derecedir.
Jet B:
Gazyağı ve benzinin bir kombinasyonu olduğu için geniş kesim yakıt olarak da adlandırılır. Çoğunlukla çok soğuk havaya maruz kalan alanlarda kullanılır, çünkü donma noktası -60 derece civarındadır. Buhar basıncı benzin ve gazyağı arasında bir yerdedir.
Askeri Bazlı Yakıtlar
Aşağıda açıklandığı gibi sekiz farklı askeri tabanlı uçak yakıtı vardır.
JP-1:
Bu yakıt saf gazyağıdır ve donma noktası -60 derecedir. Verimli yakıt olmasına rağmen, kısa süre sonra gazyağı-naftadan yapılan yakıtlar ve bir gazyağı-benzin karışımı da dahil olmak üzere diğer geniş kesim jet yakıtları ile değiştirilmiştir.
JP-2 ve JP-3:
JP-2 başlangıçta JP-1 yakıtın yerini almak üzere geliştirilmiş ve nadiren kullanılmıştır. JP-2 yakıt yüksek bir donma noktasına sahipti, ancak sonunda daha uçucu olan ve öncekini iyileştirmesi gereken JP-3 ile değiştirildi. Bununla birlikte, bu yakıtların her ikisinin de yüksek buhar kaybı olduğu ve kararsız oldukları için, bugün hiçbiri kullanılmamaktadır.
JP-4:
Bu tip yakıt yanıcı ve şeffaftır, berrak veya saman rengi ve gazyağı benzeri bir kokusu vardır. Ayrıca, JP-4 yakıtı su üzerinde yüzer ve kolayca buharlaşır. Çok düşük bir parlama noktasına sahiptir.
JP-5:
JP-5 yakıtı sarı renktedir ve hidrokarbonlar, naftenler, alkenler ve aromatik hidrokarbonlar gibi bileşenler içerir. 60 derece yüksek parlama noktasına ve -46 derece donma noktasına sahiptir ve antistatik ajan içermez.
JP-6:
Bu yakıt, özellikle yüksek irtifa bombardıman uçağı olan XB-70 Valkyrie Süpersonik Uçak ile ilişkili General Electric YJ 93 Jet Motoru için geliştirilmiştir. Donma noktası -53 derece olması dışında JP-5 yakıtına benzer. Ayrıca JP-5’ten daha iyi termal oksidatif kararlılığa sahiptir.
JP-7:
Bu yakıt, kısmen yüksek parlama noktası nedeniyle yüksek hızlı süpersonik uçuşlarla ilişkili ısı ve stresle iyi başa çıkar. SR-71 Blackbird’ün çift Pratt & Whitney J58 Turbojet / Ramjet motorları için özel olarak geliştirilmiştir.
JP-8:
JP-8 yakıtı, birçok ticari havayolu tarafından kullanılan A1 yakıtı ile benzerdir. Malzemeler, korozyon bariyeri ve buzlanma önleme amaçları için eklenmiştir ve -46 derece donma noktasına ve ayrıca 37 derece parlama noktasına sahiptir.
AvGas Yakıt
Bu, küçük pistonlu uçaklar tarafından sıklıkla kullanılan çok popüler bir uçak yakıtı türüdür. Özellikle özel uçuş, uçuş kulüpleri ve hatta uçuş eğitimi gibi görevler için kullanılır. AvGas yakıtı bu uçaklarda kullanılır çünkü pistonları araba motorlarındaki gibi çalışır ve yakıtın kendisi bu sistemlerde benzin gibi iş görür, ancak iki yakıtın kendisi farklıdır.
AvGas yakıtı, koşullardan bağımsız olarak mükemmel performans vaat eden güvenli, istikrarlı ve öngörülebilir bir yakıttır ve formülasyonu, çoğu otomobilde kullanılan normal benzinden biraz farklıdır. Birçok farklı sınıfı bulunur ve normal benzinden çok daha yüksek oktan oranlarına sahiptir.
Uçaklarda Yakıt Tüketimi
Günümüzde uçaklarda yakıt tüketimi genellikle 100 kilometrede yolcu başına 3 ila 4 litredir, bu da yakıtı bir havayolu için ciddi bir maliyet yapar (toplam maliyetlerin yaklaşık% 30’unu temsil eder). Sonuç olarak, bir hava taşıtının yolcu başına ne kadar yakıt tükettiği, havayolu yönetiminde en önemli konulardan biridir.
Muhtemelen bir uçak için gereken yakıt miktarını nasıl ölçeceğinizi merak ediyorsunuz? Ve daha da önemlisi: yakıt miktarını azaltmanın bir yolu var mı? İlk olarak, yakıt verimliliğini trafik açısından ölçen farklı göstergeler genellikle endüstri üretim göstergeleri ile karşılaştırılır.
Endüstri Göstergesi Nedir?
Havayollarının temel işi, yolcuları A noktasından B noktasına taşımaktır. Üretimin klasik bir göstergesi, taşınan koltuk miktarının (taşınan yolcuların) mesafeyle çarpılmasıdır. Bazı örneklerle bu göstergelerin ayrıntılarına biraz daha girelim:
Gelir – Yolcu – Kilometre (GYK):
Gelir getiren yolcu, havayolu şirketinin ücret aldığı yolcudur. Bir GYK, bir kilometrede bir yolcunun taşındığı anlamına gelir.
Mevcut koltuk-kilometre (MKK):
Bir ASK, bir kilometrede bir koltuğun uçtuğu anlamına gelir.
Yolcu Yük Faktörü (YYF):
Yolcu yük faktörü gelir – yolcu – kilometre değerinin mevcut koltuk – kilometre değerine bölünmesi ile bulunur.
Uçaklarda Yakıt Verimliliği Nasıl Ölçülür?
Yukarıda belirtildiği gibi, yakıt verimliliği, bir havayolu üretiminin harcanan yakıt miktarı ile karşılaştırılmasıyla ölçülebilir. Farklı havayollarını litre başına gidilen kilometre başına taşınan yolcu sayısı (Uluslararası Temiz Ulaştırma Konseyi -ICCT– tarafından kullanılan ölçü) açısından karşılaştırabiliriz.
Yakıt Verimliliği-Grafik
Bu grafikten, uzun mesafe için harcanan litre yakıt başına gidilen km için ortalama 31-32 yolcu taşındığını görebiliriz.
Arabalar gibi diğer ulaşım araçlarıyla karşılaştırmak için, bu gösterge genellikle yolcu başına 100 km’de litre olarak verilir. Bu nedenle, önceki sayılar 3.2L / 100PK civarında olacaktır. Bununla birlikte, büyük havayollarından alınan farklı çevresel raporlarda, genel sayıların Lufthansa için 3.85L / 100PK ile Delta veya Emirates için 4.2, 4.3L / 100PK arasında daha yüksek olduğunu görebiliriz.
Yeni tür arabalar 8L / 100K’dan (2000’de) 5,4 L / 100K’ya (2016’da) yolcu başına çoğu havayolu aracından daha fazla yakıt harcamaktadır. Ek olarak, bir uçağın ortalama hızı (1000 km / s), bu farkı daha da ilginç hale getirir.
Farklı Havayolu Türleri Arasında Bir Fark Var Mı?
En fazla yakıt tasarrufu sağlayan havayolu şirketlerinin sonuçlarına bir göz atalım:
Havayolu Türü
| Litre / 100 Yolcu Kilometre
|
Düşük Maliyetli
| 3.18
|
Kiralık
| 3.469
|
Bölgesel
| 4.47
|
Ulusal Havayolu Şirketi
| 3.405
|
Sonuçlara göre, önemli farklılıklar gözlemlenmektedir: düşük maliyetli havayolları, yolcu başına 100 km’de litre açısından daha iyi sonuçlara sahiptir. Normal olarak, düşük maliyet, doldurma oranı açısından en iyisi olduğundan, yolcu başına en düşük yakıt miktarı söz konusudur.
Yakıt Verimliliği Açısından Uygun Ölçüm Şekli
Yakıt verimliliğini ölçmek istiyorsak, yolcu başına 100 km’de ölçülen litre en uygun ölçüm şekli değildir. Çünkü değer yük faktöründen etkilenir. Bununla birlikte, saat başına yakıt tüketimi gibi diğer unsurlar da kullanılabilir.