- yüzyılda yaşamış olan; havacı, bilgin, mucittir. Kendisinin yapıp geliştirdiği takma kanatlar sayesinde uçmayı başaran dünyadaki ilk insanlardan biridir. 1623-40 yılları arasında hüküm süren Sultan IV. Murad döneminde uçmayı başardığından ve engin bilgilerinden ötürü halk arasında “Hezarfen” olarak anılmaya başlanmıştır. “Hezar” Farsça kökenli bir kelimedir ve 1000 anlamındadır. Hezarfen ise “1000 fenli” yani bilimle uğraşan, bilgin kişi anlamına gelir. Hezarfen Ahmed Çelebi’nin uçuşu hakkında tek kaynak Evliya Çelebi’nin Seyehatnamesi’dir.
Hezarfen Ahmed Çelebi ve İlham Kaynağı
Ahmed Çelebi, bugünkü hava taşıtlarının ilkel halini yaparken bir Türk bilgini olan İsmail Cevheri’yi örnek almıştır. Cevheri ilk uçma denemelerini X. yüzyılda yapmıştır. Hezarfen Ahmed Çelebi de Cevheri’nin çalışmalarını iyice inceleyip öğrenmiştir. Hezarfen Ahmed Çelebi, bir de İtalyan ressam ve bilgin olan Leonardo Da Vinci’nin uçmak konusundaki eserlerinden ve çözümlerinden de ilham almıştır. Bunun üzerine evinde deneyler ve araştırmalar yapan Hezarfen Ahmed Çelebi, kuşların da uçuşlarını gözlemleyerek kuş kanadı gibi kanatlar tasarlamıştır. Bu kanatların dayanıklılığını ölçmek isteyen Hezarfen Ahmed Çelebi İstanbul Okmeydanı’nda da büyük ve tarihi uçuş öncesi deneyler yapmıştır.
Uçuş Öyküsü
Hezarfen Ahmed Çelebi, 1632 yılında lodoslu bir İstanbul havasında, halkın gözü önünde Galata Kulesi önünde, bedenine takılmış kuş kanatlarına benzer bir araç ile kendini boşluğa bırakmıştır. Hezarfen Ahmed Çelebi, İstanbul Boğazı’nı uçarak geçmiş ve 3358 metre ötedeki Üsküdar Doğancılar’a inmiştir. Bu uçuş sayesinde Türk Havacılık tarihinin öncüsü ve en önemli kişilerinden birisi olmuştur, Hezarfen Ahmed Çelebi.
Hezarfen Ahmed Çelebi’nin bu uçuşu Osmanlı Devleti’nde ve Avrupa’da büyük bir yankıya neden olmuştur. Dönemin padişahı IV. Murad tarafından da takdirle karşılanmıştır hatta Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’ne göre bir kese altının Hezarfen Ahmed Çelebi’ye verildiği yazıyor. Ancak dönemin padişahı olan 4.Murad böyle bir şeyin mümkün olmadığını düşünür ve cümleyi kurar:“Bu adem pek havf edilecek (korkulacak) bir ademdir, her ne murat ederse elinden gelir, kimselerin bakaası caiz değil” diyerek onu Cezayir’e sürgün etmiştir. Hezarfen Ahmed Çelebi 1640 yılında, daha 31 yaşındayken orada vefat etmiştir
Konu Olan Yapıtlar
Hezarfen Ahmed Çelebi’nin bu uçuş öyküsü elbette bir filme konu olmuştur. Yapım yılı 1996 olan bir Türk filmi “İstanbul Kanatlarımın Altında”nın yönetmen koltuğunda da Mustafa Altıoklar vardır. 2010 yılında Supinfocom şirketi tarafından yapılan “Hezarfen”; 4 dakikalık, 3 boyutlu kısa bir animasyondur.
