Uçaklarda Çarpışma Önlemi Sistemi (TCAS)
Günümüzde gerek şehirler arası gerekse yurt dışı seyahatleri için en çok hava yolu ulaşımı tercih ediliyor. Eski dönemlere göre insanlar, daha çok uçak yoluyla ulaşım sağlamak istiyor. Bu da haliyle hava trafiğini yoğunlaştırıyor ve uçakların havada çarpışma riski artıyor. Ancak, teknolojinin hayatımıza her alanda sağladığı kolaylıkları, hava yolu ulaşımı için güvenliği sağlama konusunda da görüyoruz. Buna Tcas örnek gösterilebilir. Tcas en basit tanımıyla, yoğun hava trafiği içinde uçakların birbirleriyle çarpışmadan güvenli şekilde ilerlemesini sağlayan sistemdir. İngilizce açılımı Traffic Alert And Collision Avoidance System olup, özel bir teknikle çarpışma önleme sistemi olarak kullanılmaktadır. Sistem, transponder ile çalışır, olası çarpışma tehlikesinde öneri üretip uçuş ekibine uyarı verir.
Tcas Nasıl Çalışır?
Uçaklarda çarpışma önleme sistemi Tcas’ın çalışma mantığı gayet basit. Aslında çok eskilerden beri kullanılan sistem önceleri sadece uçakların konumunu göstermekteydi. Ancak tabi ki bu, kazaların önlenmesi için yeterli gelmedi. Hava trafiğinin de giderek yoğunlaşması, daha profesyonel önlem almayı gerektirince sistem, güncel teknolojiyle daha donanımlı hale getirildi. Şimdilerde Tcas, hem uçak konumunu gösteriyor hem de herhangi bir çarpışma riski ortaya çıktığında dikey kaçınma manevrası uyarısı veriyor. Hangi uçağın dikey manevra yapması gerektiğini de pilotlara yine sistem bildiriyor. Sistem, diğer trafik kontrol ekipmanlarından tamamen bağımsız şekilde geliştirilmiştir. Sistem, uçağın antenleri sayesinde çevredeki uçakları tarama prensibiyle çalışır. Eğer yaklaşan bir uçak varsa uçuş ekibine sesli mesaj verir. Bunu yaparken de çok kısa bir sürede uçakların birbirine mesafesini, uçuş yönünü ve yaklaşmakta olan uçağın ne kadar sürede size yaklaşacağını bildirir. Hatta olası bir çarpışmanın önlenmesi için uçağın ne zaman kaçınma manevrasını yapması gerektiğini de bir takım matematiksel tekniklerle hesaplar.
Uçaklarda Çarpışma Önleme Sistemi
Uçaklarda çarpışma önleme sistemi, havada çarpışmaları önlemek için dikey ve hızlı çözümler üretmektedir. Yön bulma antenlerini kullanarak havadaki uçakların yerini tespit eder. Uçakların izlediği yolu ve hızlarını tarayarak belirleyen sistem, muhtemel çarpışmaların söz konusu olduğu durumlarda kaçış manevrası için uyarı verir. Sistem tarafından verilen manevra uyarısı dikey şekilde ve alçalış ya da yükseliş şeklinde yapılabilmektedir. Eğer sistem uyarı verdiği halde gereken sürede kaçınma manevrası yapılmamışsa, alçalma ya da yükselme şeklinde tırmanış için tekrar uyarı verir. Uçakların birbirine giderek yaklaştığı durumlarda bir uçağa yükselme uyarısı verirken, diğerlerine alçalma uyarısı verir bu şekilde kaçınma manevralarıyla çarpışmayı önlemeye çalışır.
Tcas, hem havada çarpışma riskini hem de tehlikesini hesaplayan profesyonel bir sistemdir. Üstelik çalışma mantığı da gayet basittir. Havada uçakların birbirine göre mesafesi, eğer çarpışma tehlikesi varsa yapılacak manevralar ve bu manevraların ne zaman yapılacağı hep uçaklarda çarpışma önlemi sistemi tarafından hesaplanır. Böylece uçakların havada çarpışma riskinin de teknolojik bir sistemle önüne geçilmiş olur.
