Uçaklarda Yardımcı Güç Ünitesi (APU) Nedir?
Türkçe anlam karşılık Yardımcı Güç Ünitesi olan APU, uçaklarda yer alan turboşaft motordur. Genellikle kuyruk kısmında yer alan APU, bazı uçaklarda yer farklılığı göstermektedir. APU, uçağın ana güç kaynağı devre dışı kaldığı zaman ek güç kaynağı olarak devreye girer.
Eski model yolcu uçaklarında 10.000 fit üzerinde çalışamayan yardımcı güç ünitesi, teknolojinin gelişmesi ile birlikte yüksek irtifalarda da devreye girmeye başladı. Bu sayede ana güç kaynağı kesildiğinde APU ile gerekli güç sağlanmaktadır.
Yardımcı güç ünitesi motorun çalışması için gerekli katkıyı sağlamaktadır. Motorun tekrar devreye girmesi için gerekli basınçlı havayı sağlar. Uçağa elektrik sağlayan sistemlerde sıkıntı olduğunda, uçak için gerekli olan elektrik enerjisini gönderir. Apronda iken motor çalıştırma için de uçaklarda APU devreye girmektedir.
APU’lar standart olarak 3 göreve sahiptir. Bunlar;
– Uçağın gerekli elektrik gücünün sağlanması
– Uçak içi iklimlendirme için gerekli hava
– Uçağın kalkışta ihtiyaç duyduğu basınçlı hava için güç
Uçak seyir halindeyken gerekli olan sürekli güç motorlar tarafından sağlanmaktadır. Fakat yerde motorlar çalışır durumda olmadığı için gereken gücü APU sağlar. Fakat seyir halinde motorda arıza yaşanırsa APU belirli bir seviyeye kadar motor işlevini yerine getirir. Kabin içi havalandırmada da yardımcı güç ünitesi kullanılır.
Yardımcı güç ünitesi uçakta birçok yararlı işleve sahip olsa da her zaman tercih edilmeyebilir ve her uçakta kullanıma uygun olmamaktadır. Ortalama 300 Kilogram ağırlığında olduğu için küçük yolcu uçaklarında ve sınırlı taşıma kapasitesi olan uçaklarda büyük bir yük olur. Ağırlığından kaynaklı da fazla yakıt harcanmasına sebep olur. Büyük gövdeli oldukları için uçakların kargo bölümünde de büyük yer işgal etmektedirler. Kargo taşıma kapasitesini kısıtladığı için şirketlerin maliyetini de arttırır.
Genel olarak kuyruk kısmında bulunan APU, 3 farklı şekilde de yer edinebilir.
– Ana iniş takım yuvaları
– Kuyruk konisi
– Boylam eksenine dik şekilde
yerleştirilebilir. Uçağa birçok fayda sağlıyor olsa da her uçakta yer almak ve çalışmak zorunda değildir. Uçak kalkış esnasında kullanabileceği bir güce sahip olmalıdır. İhtiyaç duyduğu bu gücü karşılamak için gideceği destinasyonlarda GPU uygunluğuna sahip olup olmadığı kontrol edilir.
Uçaklarda APU Nasıl Çalışır?
Kısaca sistemin nasıl çalıştığına bakacak olursak yolcu uçaklarında kullanılan yardımcı güç ünitesi kokpitte yer alan APU switch ile yapılmaktadır. APU switch üzerinde “start”, “on” ve “off” pozisyonları vardır.
Uçaklarda APU switch “start” pozisyonuna alındığı zaman uçağın bataryasından ve uçakta yer alan yardımcı güç ünitesi bataryasından alınan enerji, APU’ya ait air inlet door’un açılmasını sağlar. Yardımcı güç ünitesi sistemleri kapaklar tam açılmadan sistemin aktif olmasına izin vermez. İlk hareketi verecek elektrikli güç, APU için gerekli olan kapak açıldıktan sonra motor yardımıyla belirli bir devre gelmesini sağlar.
Uçaklarda APU ilk hareket sonrasında belirli bir devre gelerek beklenilen ve istenen hidrolik, hava ve elektrik takatini sağlamaya başlamış olur. Temelde benzer olan bu işlemler her yardımcı güç ünitesi için küçük farklılıklara sahip olmaktadır. Çalışma prensipleri ve arıza durumlarında ne yapılacağı ile ilgili prosedürlere operasyon el kitaplarından ve bakım dokümanlarından kolaylıkla ulaşılabilmektedir.
