Pitot Tüpü Nedir?
Pitot tüpü, sıvı akışını ölçmek ve bir uçağın hava hızının özel olarak belirlenmesi için bir basınç ölçüm cihazıdır ve ayrıca yarış arabalarında da kullanılabilir. İçinde iki delik bulunan ince bir tüp olarak tanımlanabilir. Dinamik basıncı ölçmek için ön delik hava akışına yerleştirilir.
Pitot tüpü, uçağa, gövdeden dışa veya dışa doğru kanat kenarı da dahil olmak üzere çeşitli şekillerde monte edilebilir. Pitot tüpü, 18. yüzyılın başlarında İtalyan doğumlu Fransız mühendis Henri Pitot tarafından icat edildi ve 19. Yüzyıl içerisinde Fransız bilim adamı Henry Darcy tarafından modernleştirildi.
Pitot Tüpü Nasıl Kullanılır?
Hava hızının ölçülmesi istenen alanlara pitot tüpü yerleştirilir. Bazı test seanslarında pitot burunda, diğerlerinde motor hava kutusundadır. Bu tüpler hava içerdiğinden, hareket eden hava, durma noktasına getirildiğinde tüpün ucuna doğru ittiğinde bir basınç ölçülebilir. Bu basınç, bazen pitot basıncı olarak adlandırılan havanın (özellikle havacılık ortamlarında) toplam basıncı veya karşı basıncıdır.
Pitot tüpü, akışın kinetik enerjisini potansiyel enerjiye dönüştürerek sıvının hızını ölçer. Pitot tüpü sıvının hızını belirli bir noktada yerel olarak ölçer, bu da bir kesit üzerindeki ortalama hız hakkında bilgi olmadığı anlamına gelir.
Uçaklarda kullanılan pitot tüpleri genellikle 25 cm uzunluğunda ve 1 cm çapındadır. Bu tüpler, akışın hareketine paralel ve ters yönde düzenlenmiştir. Aracın bağıl hareketinden kaynaklanan dinamik basıncın sonucunu ve hava borudan geçerken sıvı ve havanın tüm yüzeylerde oluşturduğu statik basıncı ölçer. Borulardan gelen toplam basınç, sistemdeki hassas zarın genişlemesine neden olur. Statik deliklerden gelen basınç, membranın statik basınç oranında küçülmesine neden olur. Bu iki hareketin kombinasyonu bize hızı verir.
Pitot Tüpünde Karşılaşılabilecek Sorunlar
Düşük bir akış hızında, basınç farkı istenen minimum değerin altında olabilir ve ölçüm hataları ölçülen değerden daha büyük olabilir. Bu nedenle pitot tüpleri çok düşük hızlı akışlarda doğru sonuçlar veremez. Çok yüksek hız akımlarında (süpersonik uçaklar için) borunun önünde toplam basıncı değiştiren bir şok dalgası oluşur. Bu nedenle, süpersonik hava taşıtlarında pitot tüpü ile hız ölçülürken şok dalgası için bazı düzeltmeler yapılmalıdır.
